Preek van pastor Adri Verweij tijdens de Gedachtenisviering op donderdag 20 augustus 2015.
Er zijn op de wereld veel heilige plaatsen, waar mensen graag en in grote getale naar toe trekken. Over die plaatsen gaan verhalen die mensen troosten, uitdagen, bemoedigen. Ze geven je te denken en soms geven ze je te bidden. Plekken waar mensen zich met elkaar en ook met het hogere verbonden voelen. Bedevaartplaatsen… en pelgrimeren is ’in’ onze dagen. Lourdes, Compostella, maar ook Mekka, Knock, Fatima, Poonah, en Kevelaer.
In Jezus tijd was Jeruzalem al zo’n heilige plaats. Overal vandaan kwamen mensen er naartoe. Vooral tegen het joodse Paasfeest was het er druk. Mensen bezochten graag de tempel en er waren er natuurlijk ook die voor de drukte en het vertier kwamen en voor de gezelligheid en de terrasjes, of gewoon omdat ze er een keer geweest wilden zijn.
Onder hen waren ook Grieken, hoorden we zojuist. En een paar van hen wilden Jezus graag spreken. Phillipus hoort dat en hij weet er niet zo goed raad mee, dus hij vraagt advies aan Andreas. Die heeft zo zijn bedenkingen want Grieken golden in die dagen als een gevaar voor het Jodendom; die hadden een heel ander geloof en ze dachten heel anders. Je zou het kunnen vergelijken met onze tijd: hoe mensen tegen elkaar aankijken hoe de Islamitische wereld Amerika ziet of hoe sommigen bij ons tegen moslims aankijken. Zo anders…! De meeste Joden hebben het –vergelijkenderwijs niet op die rare Grieken. Maar Phillipus en Andreas brengen er toch een paar bij Jezus.
Jezus reageert vreemd als hij zegt: “Het uur is gekomen!”Klinkt als: Eindelijk is het zover! Je zou het kunnen verstaan als: eindelijk gaat mijn boodschap de grens over, naar andere volkeren en naar een andere cultuur. Sommige mensen willen we even over hun eigen grenzen heen kijken. Ook buitenlanders willen hem leren kennen. Zijn boodschap blijkt er een voor mensen van elke kleur, van elke taal, van eigen volk maar ook verder. Zijn zending gaat verder dan eigen grenzen en eigen land. Zijn kijk op God is universeel en het Goede Nieuws mag de hele wereld door.
En wat is die boodschap dan wel? We horen vandaag een bijzondere samenvatting: de graankorrel moet eerst sterven; anders blijft hij alleen. Pas als ie sterft brengt hij rijke vruchten voort. Sterven om te leven, kwijtraken om te vinden, verliezen om te winnen. Nog steeds een tegendraadse formulering van waar het christendoom voor staat, al 20 eeuwen lang.
Een boodschap die ik liever niet hoor en die zelfs een beetje dom klinkt. Bij de economische prioriteiten in onze dagen en bij de bankiers van onze tijd moet je er niet mee aankomen.
Verlies wordt verkocht als winst. Nou, daar schrik je van, als je bent groot gegroeid met het poldermodel. Winst is verlies? Kom nou? Als je nog even doordenkt: dan zou je van breken heel worden en dan zou delen vermenigvuldigen zijn. Kom nou… dat maken ze mij niet wijs. Of wel? Zou er iets van waarheid in kunnen zitten? Zou het waar kunnen zijn. Eerlijk gezegd hoop ik dat u uit ervaring weet dat het waar is:
– dat je als je alleen maar met jezelf bezig bent, als je nooit wat wilt verliezen, als je niet kunt breken met jezelf, met je eigen belang of je eigen hachje, dat je dan eigenlijk een zielig en meelijwekkend mens bent. Dat je als je niets voor een ander kunt betekenen, dat je dan een zielig en nutteloos leven leidt. Dat je –als je ’s avonds terug kijkt op weer een dag alleen jezelf kietelen, dat je dan met legen handen staat.
– Maar als je terugkijkt op een dag delen en breken met jezelf, uit jezelf treden, geven, bezig zijn met en voor anderen, dat je dan best moe kunt zijn en afgedraaid, maar dat je moe maar voldaan bent. Ons leven is er om het te verliezen en verlies (echt waar) wordt dan winst.
Ten diepste is dat wat we vandaag en telkens hier vieren; het geheim van de graankorrel, van brood en wijn. Ook als we onze doden herdenken: die geleefd hebben, zichzelf gevend en verliezend en die nu zichzelf hebben gevonden, levend en wel bij God
Dat wilde Jezus mensen leren, wereldwijd. Niet alleen voor je eigen volk maar delen op wereldschaal. Hij belooft iedereen nieuw leven, zelfs voorbij de dood.
Zo kijken we vandaag, bij deze korte bedevaart, over onze eigen grenzen; zelfs over de grens van de dood. Misschien moeten wij ook altijd nog leren loslaten en verliezen om te leren er voor elkaar te zijn, in oprechtheid en openheid, in gastvrijheid en mildheid, in harmonie en vrede. Want wie durft te verliezen zal winnen; het geheim van het leven van Jezus dat we in elke eucharistie opnieuw vieren. Hoe Hij zichzelf helemaal gegeven heeft, ten dode toe; alles verloren tot de dood en daarom leeft Hij. Amen.